Over het algemeen varieert de lengte van een assessment tussen een halve dagdeel en twee dagen, afhankelijk van de te behandelen onderdelen. De meest voorkomende assessment onderdelen zullen hier puntsgewijs uitgelegd worden.
De meest voorkomende assessment onderdelen
Capaciteitstesten
Capaciteitstesten vormen een vast onderdeel in bijna ieder soort assessment, waarbij uw vermogen tot logisch redeneren wordt getoetst. De verschillende soorten capaciteitstesten die zowel op internet als in boeken te vinden zijn beperken zich meestal tot het vinden van relaties tussen drie vormen: woorden, getallen of afbeeldingen. Tijdens een assessment zullen deze verschillende vormen verwerkt zijn tot een capaciteitstest, resulteren in de onderstaande meest gangbare capaciteitstesten:
Let wel, een capaciteitstest heeft altijd meerdere onderdelen. Het gemiddelde van al deze testen zal leiden tot een bepaald intelligentie of denkniveau. Dit wordt vaak uitgedrukt in mbo(+), hbo(+) of universitair(+) niveau. Afhankelijk van het gewenste denkniveau van de opdrachtgever, kan een slechte score op dit onderdeel vaak doorslaggevend zijn. Het is daarom aan te raden om dit onderdeel van te voren goed te oefenen. Op die manier bent u al enigszins bekend met de manier van vragen stellen, waardoor u zich wellicht beter kunt concentreren op de vraag zelf ipv de vraagstelling.
Persoonlijkheidstesten
Een persoonlijkheidsonderzoek vindt meestal plaats aan de hand van vragenlijsten waarin stellingen naar voren worden gebracht. Persoonlijkheidstesten behoren samen met capaciteitstesten tot de meest voorkomende assessment onderdelen. In deze testen moet u aangeven in welke mate u het (on) eens bent met een bepaalde stelling. De grootte van deze testen kan variëren van 30 tot 300 vragen, afhankelijk van het soort assessment dat u aflegt.
Bij dit soort testen zijn er geen goede of foute antwoorden, waardoor het het belangrijkste hierbij is dat u eerlijk bent en uzelf blijft. Het komt namelijk vaak voor dat dit soort testen controlevragen hebben ingebouwd. Hierdoor krijgt u, vaak zonder dat u het in de gaten heeft, dezelfde vraag meerdere keer gesteld, maar dan net op een iets andere manier. Daardoor zult u deze vragen niet herkennen als ‘herhaling’, maar zouden in principe alle vragen tot hetzelfde antwoord moeten leiden.
Aan de hand van persoonlijkheidstesten kan een beeld van uw karakter worden opgesteld. Aangezien er geen goede of foute antwoorden zijn bij persoonlijkheidstesten, zijn deze testen niet echt ‘te oefenen’ in de zin van karakterverandering. Dit in tegenstelling tot capaciteitstesten. Oefenen van persoonlijkheidstesten kan er wel voor zorgen dat u bekend raakt met de manier van vragen stellen, om op die manier rust te creëren tijdens het daadwerkelijke assessment.
Psychologisch onderzoek
Tijdens een assessment gaat een psychologisch onderzoek vaak gepaard met een interview door een of meerdere psychologen. Tijdens dit interview zal de psycholoog gericht vragen gaan stellen, om op die manier een profiel over u op te stellen. Dit profiel bestaat vaak uit de volgende onderdelen:
- werkverleden / opleidingen
- ambities en eventuele toekomstplannen
- sterkte –en zwakteanalyses (SWOT-analyse)
- hobby’s en vrijetijdsbesteding
Aan de hand van bovenstaande onderdelen wordt uw profiel opgesteld en wordt er gekeken of uw psychologisch profiel al dan niet aansluit bij een desbetreffende functie. Wederom is het belangrijk om uzelf te blijven bij dit soort onderzoeken. U voordoen als iemand anders wordt vaak door de professionele psychologen opgemerkt tijdens een gesprek, waardoor u als niet geschikt voor de desbetreffende functie kan worden geacht.
Voorbereiding voor dit onderdeel van het assessment kan ervoor zorgen dat u zich tijdens dit psychologisch gesprek meer op uw gemak voelt. Als voorbereiding kan gedacht worden aan het op orde hebben van uw CV en eventueel informatie inwinnen over het bedrijf waarbij u solliciteert. Daarnaast kan een gesprek met naasten (vrienden of familie) inzicht geven in uw sterkte –en zwaktes, daar deze personen u vaak over een lange periode in uw leven hebben meegemaakt.
Rollenspellen
Wanneer u een assessment gaat afleggen krijgt u meestal te maken met rollenspellen. Tijdens dit assessment onderdeel wordt door middel van praktijksimulaties gekeken hoe u in bepaalde situaties handelt. Meestal worden meerdere situaties voorgelegd om op die manier een goed beeld van u te kunnen creëren. De rollen die u aangeboden krijgt kunnen te maken hebben met de functie waar u op dat moment naar solliciteert. De rollen kunnen echter ook gekoppeld zijn aan mogelijke toekomstige functies, om op die manier een idee van uw loopbaan binnen het desbetreffende bedrijf te bepalen. Hieronder vindt u een opsomming met uitleg van de meest voorkomende rollenspellen.
Tweegesprek
Het tweegesprek is het meest toegepaste rollenspel tijdens een assessment. Tijdens dit gesprek wordt u beoordeelt op uw mondelinge communicatie. Hierbij kijkt het assessmentbureau of u resultaatgericht, motiverend en doelgericht te werk gaat.

Er zijn verschillende soorten tweegesprekken, waarbij de belangrijkste de volgende zijn:
- Leidinggevende
In dit tweegesprek zult u een leidinggevende spelen tegenover een werknemer die gespeeld wordt door een acteur. Vaak is het in dit soort situaties de bedoeling dat u de werknemer slecht nieuws brengt, zoals de persoon aanspreken op slecht gedrag of zelfs deze persoon ontslaan. Belangrijk in dit soort situaties is om goed te luisteren en veel vragen te stellen, om zo te achterhalen waar het daadwerkelijke probleem bij uw tegenspeler zit. - Collega
Dit tweegesprek is verwant aan het leidinggevende gesprek, echter in dit geval staat het collegiale gedrag centraal, u bent nu immers gelijke. Hierbij wordt de nadruk vaak gelegd op uw handelen in bepaalde situaties, zoals bijvoorbeeld iets gedaan krijgen van een collega. Belangrijk hierbij is om vriendelijk te blijven en niet te willen domineren. Probeer ook nu weer veel vragen te stellen en alternatieven te bieden om de tegenspeler aan uw zijde te krijgen. - Klantengesprek
Klantengesprekken is vaak een van de vaste assessment onderdelen als uw toekomstige functie veel klantcontact van u verlangt. Centraal in dit soort tweegesprekken zijn onenigheden of ontevredenheid over bepaalde producten. Het is dan aan u de taak om te klant gerust te stellen en begrip te tonen voor de situatie van uw klant. Op die manier kunt u langzaam naar een gezamenlijke oplossing toewerken om zo beide partijen tevreden te stellen.
Postbak & brief schrijven
Deze vorm van rollenspellen wordt ook wel ‘in-basket-test’ genoemd, waar het behandelen van zowel interne als externe post wordt nagebootst. Dit komt in de praktijk vaak neer op het nemen van beslissingen naar aanleiding van verschillende poststukken, die uiteindelijk ten goede moeten komen aan de organisatie. Op deze manier kunnen verschillende managementvaardigheden waaronder zelfstandigheid, interpretatie van feiten, besluitvaardigheid, prioriteiten vaststellen en administratieve vaardigheden beoordeeld worden.
Fact-finding
De bedoeling van dit rollenspel is om feiten te achterhalen die vervolgens aan elkaar gekoppeld dienen te worden en tot een advies moeten leiden. Vaak gaat dit gepaard met een probleemstelling die u krijgt voorgelegd, waarbij cruciale informatie ontbreekt. Aan u de taak om deze informatie middels correcte vraagstelling te achterhalen. Op deze manier kan een inschatting van uw werkwijze gemaakt worden. Hoe pakt u het probleem aan? Hoe gaat u te werk om de missende informatie te achterhalen? En de meest belangrijke, welke oplossing(en) biedt u?
Presentatie
Het presentatie rollenspel wordt ook wel ‘de management case’ genoemd, daar u met beperkte informatie en een korte voorbereiding, een goed lopende presentatie moet geven. De inhoud van deze presentatie is vaak algemeen zoals het bespreken van een nieuw marketingplan of een nieuw product tentoonstellen. Belangrijk hierbij is om een inschatting te maken over de achtergrond van het publiek, zodat u daar uw diepgang van de presentatie op kunt aanpassen.
Groepsdiscussie
Deze vorm van rollenspellen is een bekende opdracht voor met name assessment gericht op managementfuncties. Hierbij wordt een probleem voorgelegd aan de groep, waarna u na enige voorbereidingstijd met de groep gaat discussiëren over een mogelijk bedrijfsprobleem. In dit soort rollenspellen wordt er, in tegenstelling tot de voorgaande rollenspellen, geen duidelijke onderverdeling in de rollen gemaakt. Iedereen heeft dezelfde positie, waarbij u tijdens deze discussies kritisch beoordeelt zult worden door de psychologen. Probeer hier dus zo actief mogelijk aan deel te nemen.
Een belangrijke tip bij deze rollenspellen is dat uw tegenspeler een acteur is die gegarandeerd heftig (boos, verdrietig, overdreven of onverschillig)zal reageert. Net zoals bij alle assessment onderdelen geldt: Blijf ten alle tijden rustig en toon zelfverzekerdheid. Probeer achter de weerstand van uw tegenstanders probleem te komen om zo de controle over het rollenspel te behouden.
- Assessment oefenen
- Assessment voorbereiding
- Assessment soorten
- Assessment tips
- Assessment dag
- Assessment uitslag
- Assessment boeken
